Krzyżykiem w Krzyżówkach

Opis projektu

Do Krzyżówek można dojechać jadąc od Żywca w kierunku przejścia granicznego w Korbielowie i skręcając w lewo na skrzyżowaniu za Krzyżową w drogę oznaczoną znakiem „ślepa ulica". To jest jedyna droga prowadząca do Krzyżówek, większość leśnych duktów, ścieżek pnących się w górę, dąży ku granicy ze Słowacją. Do najbliższej, polskiej wsi – Przyborowa, przez góry się idzie 3 – 4 km, szosą ok. 20 km. Krzyżówki leżą w jarze potoku, który tu się zaczyna. Piękny las z przewagą świerka, zarastające pastwiska na górskich zboczach i strumyki schodzące z góry to tutejszy krajobraz. Niekiedy strumyki stają się rwącą rzeką. Wedle danych Zarządu Gospodarki Wodnej, potok wylewający się z jaru, niszczy wszystko raz na 30 lat. Powodzi dawno nie było, nad potokiem budowane są liczne doki letnie mieszkańców Śląska. Granica państwowa, trudne warunki przyrodnicze, przejazd jedyną drogą spowodowały, że Krzyżówki zachowały własną, nieco odmienną gwarę, własne wzory wyrobów rękodzielniczych, własne góralskie legendy, odrębną kulturowość. Mieszkańcy porozumiewają się miedzy sobą piękną gwarą, mało się różniącą od mowy mieszkańców sąsiednich wsi, zarówno po polskiej jak słowackiej stronie granicy. Daje się zauważyć silny podział na „swoich” i „obcych”.

W Krzyżówkach działa aktywnie Koło Gospodyń Wiejskich. Działa od ponad 60 lat. Kobiety tam zrzeszone od pokoleń przejmują od starszego pokolenia i przekazują młodszym umiejętności rękodzielnicze, pieśni, poezje, obyczaje. Kobiety są najaktywniejszą częścią tutejszych społeczności i od lat uczestniczą aktywnie w festynach, festiwalach, obchodach. Problemem, będącym motywem podjęcia działań projektu przez Żywiecką Fundację Rozwoju jest brak młodych ludzi, chętnych do przejęcia kulturowej spuścizny. Ścisłą współpraca naszej Fundacji z Niepubliczną Szkołą Podstawową w Krzyżówkach. Świetna atmosfera we wsi w Gminie Jeleśnia wokół miejscowej kultury stworzyły pole do realizacji takiego projektu.

W projekcie uczestniczyło dziesięć kobiet, które raz w tygodniu, na lekcjach szkolnych prowadziły zajęcia z dziećmi, ucząc je haftu, koronczarstwa, wytwarzania wieńców dożynkowych i kwiatów z bibułki, robienia na drutach. Wieńce, wykonane wspólne przez Kobiety i ich wnuki, uczestniczące w zajęciach zdobyły dwie nagrody i są obecnie ozdobą szkoły.

W dzisiejszej rzeczywistości Koło wymaga sformalizowania własnego istnienia, wpisu do KRSu, posiadania i zarządzania kontem bankowym. Korzystając z możliwości, jakie dał projekt „Krzyżykiem w Krzyżówkach” odbyło się zebranie założycielskie „Wspólnoty Wiejskiej – Krzyżówki”, na którym 17 osób (głównie kobiet) zadeklarowało chęć przystąpienia do organizacji.

Powoli tworzy się wielowątkowy program aktywizowania wsi Krzyżówki, obejmujący sferę edukacyjną, kulturową i gospodarczą. Projekt „Krzyżykiem w Krzyżówkach”, jest jednym pierwszych i istotnych elementów tego programu obejmującego całą wieś.

Efektem projektu „Krzyżykiem w Krzyżówkach” poza postawionymi założeniami była integracja mieszkańców, integracja mieszkańców z tworzoną Niepubliczną Szkołą Podstawową, podstawy do dalszego współdziałania z Żywiecką Fundacją Rozwoju. Efektem projektu jest tez chęć komercjalizacji działań wyrażona przez kobiety uczestniczące w projekcie i deklaracja założenia Stowarzyszenia.

W ramach projektu został wykonany film, można na nim zobaczyć fragmenty prowadzonych lekcji. Mamy nadzieję, że obraz ułatwi upowszechnianie metodologii nauczania w innych rejonach Polski.

Źródło finansowania

ze środków wspólnego Funduszu Fundacji Wspomagania Wsi oraz Fundacji Batorego w ramach programu "KULTURA BLISKA" (umowa dotacji nr 31/KB/2005)

Wysokość dotacji

7 000,00 zł

Termin realizacji

01.09.2005 - 31.03.2006